DÖVİZLİ ÇEKLER

Dövizli çekler, yabancı para üzerinden düzenlenmiş çeklerdir. Söz konusu çekler şekil, ciro ve ödeme gibi konularda genel hukuk kuralları yanında, nitelikleri dolayısıyla kambiyo mevzuatının döviz idaresine ilişkin bağlayıcı hükümlerine de tabidir.

İştira ve tahsil
TC Merkez Bankası tarafından konvertibl kabul edilen yabancı para cinsleri üzerinden düzenlenen çekler bankalarca ya iştira edilerek lehdarına ödenir ya da tahsile alınır.

İştira
Yabancı bir banka veya çek kuruluşuna ait döviz üzerinden düzenlenmiş çeklerin ibrazı anında müşteriye nakden veya hesaben ödenmesine “çek iştirası” denir.

T.C. Merkez Bankası'nın 8 Kasım 1999 tarih, 99/YB-22 sayılı genelgesi uyarınca, döviz üzerinden düzenlenen;

- ibraz edilen Türk bankası üzerine düzenlenenler dışındaki banka çeklerinin,
- şahıs çeklerinin,
- üçüncü kişiler tarafından ibraz edilen seyahat çekleri ve eurocheque'lerin

kabili rücu iştira edilmesi bir kredi işlemi olarak değerlendirilmektedir. Gerçek sahipleri tarafından ibraz edilen seyahat çekleri ve eurocheque'ler kredilendirme kapsamı dışındadır. Kredilendirilmesi gereken türden bir çeki iştiraya alınacak müşterinin banka nezdinde iştira kredisi bulunmalıdır.

Çek iştira kredisi kapsamında alışı yapılacak işlemler imzalanacak taahhütname veya sözleşme hükümleri kapsamında sonuçlandırılır. Çek iştira kredisi, banka ile müşteri arasında tespit edilecek faiz ve/veya komisyon karşılığı kullandırılır.

Döviz üzerinden düzenlenen çeklerin kabili rücu şekilde iştira edilmesi bankacılık tekniği bakımından bir kredi işlemi olduğundan, bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere döviz kredisi kullandırmalarının mümkün bulunmaması nedeniyle iştira edilen çek bedellerinin Türk lirası olarak ödenmesi ve Türk lirası kredi hesaplarında izlenmesi gerekir.

Tahsil
Çekin tahsile alınması, çek bedelinin keşideli olduğu bankadan tahsil edilmesinden sonra müşteriye ödenmesi demektir.

Dövizli çek türleri ve özellikleri

Yabancı paralar üzerinden düzenlenmiş başlıca çek türleri; seyahat çekleri (travellers’ cheque), euro çekler (eurocheque), banka çekleri, şahıs çekleri, International money order (IMO), US treasury cheques (ABD hazine çekleri), emekli maaş çekleri (döviz üzerinden düzenlenmiş)'dir.

Seyahat çekleri
İngilizce “Travellers” veya “Travellers Cheque”, Fransızca “Cheque de Voyage”, Almanca “Reisescheck” denilen seyahat çekleri işadamları ve turistlerin yanlarında para taşımalarındaki güçlük ve tehlikeyi önlemek amacıyla bazı itibarlı yabancı banka ve kuruluşlar tarafından muhtelif kupürlerde tedavüle çıkarılan çeklerdir. Türkiye'deki bankalar konvertibl paralar üzerinden düzenlenmiş seyahat çeklerini kabul etmektedirler.

Seyahat çekleri, bu çeki satın alırken üzerini imzalayan şahsın emrine tanzim edilmiş niteliktedir. Çeki başka bir şahıs kullanamaz. Ancak çek sahibi ikinci bir imza ile çeki ödeme yetkisi bulunan banka veya üçüncü bir şahsa ciro ederek karşılığını tahsil eder. Çeki satan Banka veya kuruluş kurallara uygun şekilde işlem yapılması durumunda çekin karşılığını ödemektedir.

Bazı banka ve kuruluşlar çift imzalı seyahat çeki de üretmektedirler. Bu durumda iki kişi aynı çeki kullanma olanağına sahip bulunmaktadır. Çekin ödenebilmesi için iki imza sahibinden bir tanesinin çeki imzalaması yeterlidir.

Seyahat çekleri, bunları ihraç eden banka ve kuruluşlara göre değişik tip, renk ve karakterdedir. Ancak genel olarak hepsinde bulunması gereken ortak özellikler aşağıda belirtilmiştir.

Yabancı dilde yazılmış seyahat çeki ibaresi, seri numarası, çeki çıkaran banka veya kuruluşun adı, tatbik imza (signature), karşıt imza (countersignature), ciro boşluğu, döviz cinsi ve miktarı, faksimile imza (çeki çıkaran kuruluşun başkan veya genel müdürünün imzası), düzenlenme yeri ve tarihi, elektronik bant, çekin geçerli olduğu ülkeler (hiçbir kayıt yoksa her ülkede geçerlidir).

Euro Çekler (Eurocheque / EC)

Avrupa ve Akdeniz ülkelerini kapsayan, çek ve garanti kartının birlikte kullanılmasını gerektiren bir ödeme sistemidir.

EC sisteminde, bir banka nezdinde hesabı bulunan kişi hesabından ödeme yapabilmek için çek ve ilgili bankaca üretilen kartı almakta, Europay tarafından belirlenen koşulların tamamına uygun olacak şekilde düzenleyeceği çeki kart ile birlikte ibraz ederek ödeme talebinde bulunmaktadır.

Türkiye'de, parası T.C.Merkez Bankası'nca konvertibl ilan edilmiş döviz cinslerinden olan ülkelerin bankaları tarafından üretilen EC'ler o ülkenin para cinsi üzerinden düzenlenmelidir. (Bu çekler USD üzerinden de düzenlenebilir ancak bu durumda ödeme sırasında ilgili banka tarafından ek bir masraf tahakkuk ettirilmektedir.)

Parası konvertibl olmayan ülkelerdeki bankaların çeklerinin Türkiye'de USD üzerinden düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca AB üyesi ülkelerden Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, İspanya, İrlanda, Lüksemburg ve Portekiz bankalarının EC'leri kendi ülke para cinsleri yanında EURO üzerinden de düzenlenebilecektir.

Sistem,ödenmesi garanti edilen en yüksek tutarları çek çıkaran ülkelere göre ayrı ayrı belirlemiştir.

EC'in, muhatap banka tarafından ödenmesi ve garanti limitinden yararlanabilmesi için çekin aşağıdaki şartların tamamına uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.

· EC kartının, üzerinde yazan geçerlilik süresi içinde çek ödenmek üzere ibraz edilmelidir.
· EC kartı ile çek üzerindeki banka adı ve hesap numarası aynı olmalıdır.
· Kart numarası çekin arkasındaki ilgili bölüme tam olarak yazılmalıdır.
· Çek üzerine düzenlenme yeri ve tarihi mutlaka yazılacaktır. Düzenleme yeri Türkiye'de bir yer olmalıdır.
· Çekin arkasına ödeme yapılanın kimlik numarası ve türü yazılmalıdır.
· Aynı anda en fazla 3 adet çek ödenir.
· Çek tutarı ülkeye göre belirlenmiş garanti limitini aşmamalıdır.
· Çekin üzerindeki para cinsi alanı doldurulacaktır. Çek üzerinde tek bir para birimi yazılı olmalıdır.

Bu kuralların tamamına uygun olarak düzenlenmiş bir çekin karşılığı üzerine keşide edildiği hesapta para bulunmasa bile garanti limiti içinde tahsil edilmektedir. Kurallardan birine uyulmamış bulunulması halinde garanti limitinden yararlanılamaz.

Çek asıl sahibi dışında üçüncü kişiler tarafından ibraz edilirse eurocheque özelliğini kaybeder, şahıs çeki olarak bu çek kurallarına uygun işlem görür.

Banka çekleri

Bir bankanın diğer bir banka üzerine, üçüncü bir şahıs veya başka bir banka emrine düzenlediği çeklerdir.

Şahıs çekleri

Bir firma veya şahsın yurtdışındaki bir bankada bulunan hesabı üzerine düzenlediği çeklerdir. Söz konusu çekler herhangi bir şekilde muhatap banka tarafından garanti edilmediğinden ve hesabın bulunduğu bankadan provizyon alma olanağı bulunmadığından riski en yüksek çek türüdür.

Şahıs çekleri bazı özel durumlar dışında bankalar tarafından tahsile alınmakta, iştira edilmemektedir.

Asıl sahipleri dışındaki üçüncü kişilerin ibraz ettiği eurocheque ve seyahat çekleri de şahıs çeki olarak işlem görmektedir.

International money order (IMO)

Bankalar veya posta idareleri tarafından belli bir kişi emrine tanzim edilir ve keşide çeki niteliğini taşırlar. İlk sahipleri tarafından ibraz edilmelidirler. Üçüncü şahıs adına ciro edilemezler.

US treasury cheques (ABD hazine çekleri)

ABD hükümeti tarafından sosyal güvenlik harcamalarını, gelir vergisi ödemelerini ve diğer hizmetler için gerekli ödemeleri karşılamak üzere çıkarılan çeklerdir.

Hazine çekleri yüksek tutarlı olmalarından dolayı diğer çeklere göre daha fazla risk taşıdıklarından, bankalarca iştiraya alınırken çok titiz davranılır.

Emekli maaş çekleri

Yurtdışında bulunan kuruluşlar tarafından, bu kuruluşlardan emekli olan Türk vatandaşlarına emekli aylıklarına karşılık düzenlenen çeklerdir.

kaynak:temel bankacılık bilgi notları

Barack Obama’s picks

Barack Obama’s picks for cabinet and other senior posts are many things: centrists, veterans, rivals. Most of all, though, they’re big: Big names, big intellects, and big egos.The president-elect’s national security and economic policy teams, inside the White House and out, will be led by power politics veterans, all but one of them older than the president-elect, and all accustomed to being the most important voice in the room.

While official announcements and Senate confirmations await, it appears that on national security decisions, Obama will have a team of heavyweights: Secretary of State Hillary Clinton, Defense Secretary Robert Gates, Vice President Joe Biden, retired four-star Marine general Jim Jones as his National Security Adviser, and four-star General David Petraeus as chief of U.S. Central Command.His economic team is of similar stature: new Treasury Secretary Timothy Geithner will find his rival for the job, Larry Summers, in the White House, while former Federal Reserve Chairman Paul Volcker will also be in the mix as head of a new economic recovery advisory board.White House Chief of Staff Rahm Emanuel seems unlikely to be shy about his views in either arena.What's most important about that list is just how damn qualified everyone is. Not a political hack or pushover among them.

(Well, other than Petraeus, who still leaves me wondering if he's anything more than a yes-man for whichever politician he's currently trying to curry favor with.) Our government is back in the hands of the adults. Of people who prefer to actually put country first, rather than simply bragging about it but never actually following through.

Hire our Wall Street and City bankers! Let them work their magic on the Shanghai market, which is down over 60% from its 52 week high. Please, take them all before they strike again in our markets.

Officials from Shanghai, China's financial hub, will travel to the United States and Europe next month on a recruiting mission, potentially offering jobs to fund managers, policy analysts and others left jobless by the financial crisis.Wu Jianrong, deputy director of the Shanghai Financial Service Office, told the official Xinhua news agency on Friday that the delegation would go to London, Chicago and New York in search of employees.